Páskasannleikar
Vit liva í eini øld, har relativisman ræður.
Tað, sum fyrr var ein spurningur um rætt ella skeivt, er vorðið til spurningar um kenslur og upplivingar. Objektivur sannleiki? Tað ljóðar næstan óhóskandi í dag.
Sannleikin er vorðin tað, sum tú kennir innast inni. Ikki nakað, vit kunnu semjast um. Ikki nakað fast at standa á, men nakað, sum vit kunnu broyta. Tillaga. Umskriva. Seta í gásareygu.
Vit hava gjørt sannleikan flótandi – men tað eru vit sjálvi, ið eru byrjað at søkka.
Vit siga: “Ver trúgvur móti tær sjálvum” – og lata fólk sita einsamøll eftir við sínum tvístøðum.
Vit tráa eftir rættvísi, men verða ill, tá ið onkur nevnir synd.
Vit háða objektivar normar – og øsa okkum, tá onnur bróta teir.
C.S. Lewis setir ramliga orð á hesa tvístøðu:
“Tú finnur ongantíð ein mann, sum sigur seg ikki trúgva á rætt og skeivt, uttan at tú beint eftir upplivir, at hann viðurkennir tað allíkavæl.”
Okkurt innan í okkum veit, at vit hava mist nakað. Ikki bara friðin. Men eisini kósina.
Páskirnar koma
Og so – mitt í øllum – kemur páskahátíðin.
Ikki sum ein siðvenja við gulum serviettum og lambskjøti.
Men sum eitt órógv. Ein gomul frásøgn, sum ikki letur seg temja.
Páskirnar stíga inn í eitt samfelag, sum bæði hevur mist orðini fyri synd og tolið við sannleikanum.
Páskirnar spyrja ikki nýggjar spurningar, men venda aftur – ár eftir ár – og minna okkum á teir gomlu.
Tær spyrja ikki, hvussu tú kennir teg, men hvønn tú trýrt á.
Ikki, hvønn tú sigur teg vera, men hvønn samleika hin upprisni Kristus gevur tær.
Páskirnar bera okkum ein boðskap, sum vit í okkara tíð næstan hava gloymt at lurta eftir:
At sannleikin er til.
At hann ikki boyggir seg fyri huglagi ella algoritmum.
At hann ikki kennist sannur, tí hann viðurkennir meg – men tí hann ber meg, eisini tá eg svíki.
Ein sannleiki, sum reisir okkum
Pilatus – valdsmaðurin, sum hevði sæð ov nógv og trúð ov lítið – spurdi:
“Hvat er sannleiki?”
Ein spurningur merktur av møði.
Ein spurningur merktur av mótloysi.
Og hann kundi eins væl verið settur í dag.
Tí – eins og tá – hava vit ilt við at síggja sannleikan.
Sjálvt tá hann stendur beint framman fyri okkum.
Sannleikin er ikki bara ein hugsan ella ein læra.
Sannleikin er ein persónur.
Og Sannleikin varð lagdur í eina grøv, har hann ikki hoyrdi heima.
Men í einum urtagarði, í ljósi dagsins, reis Sannleikin upp –
og tók um okkara skomm, okkara rótloysi og okkara meiningsloysi,
so tey ikki longur bundu okkum niður, men vórðu gloypt og fjald í Sannleikanum sjálvum.
Og hann fór út.
Ikki burtur frá okkum, men inn í okkara heim.
Inn í larm. Inn í spjaðing.
Og enn teskar hann tað, sum vit hava alramestan tørv á at hoyra:
“Eg eri vegurin, sannleikin og lívið.”
So kanska er spurningurin ikki longur:
“Hvat er sannleiki?”
Men heldur:
“Hvør er sannleiki?”
Og um svarið framvegis er:
“Jesus” –
so er vón.
Eisini í eini tíð uttan sannleika.